Disacáridos

OS ÓSIDOS

Os ósidos son polímeros dos monosacáridos. Se están formados unicamente por estes chámanse holósidos, se teñen algunha parte diferente, heterósidos. Os polímeros pequenos, que forman disolucións verdadeiras na auga, son os oligosacáridos, que teñen ate unhas dez unidades de monosacárido. Os polisacáridos son polímeros de alto peso molecular, que están formados por centos ou miles de unidades de monómero e forman disolucións coloidais ou son insolubles.

O ENLACE O-GLICOSÍDICO

É o enlace de unión dos monosacáridos nos ósidos é so se produce na forma cíclica destes. Fórmase pola reacción entre o hidroxilo do carbono anomérico dunha molécula de monosacárido e calquera hidroxilo da outra. Neste proceso libéranse un osíxeno e dous hidróxenos, formando unha molécula de auga, e o osíxeno restante queda como ponte entre as dúas moléculas iniciais.

Cando se forma o enlace O-glicosídico a configuración α ou β do carbono anomérico que intervén nel queda fixa, polo que sempre pode haber dous tipos de unións: enlace α-O-glicosídico e enlace β-O-glicosídico.

O carbono anomérico é o C1 nas aldosas e nas cetosas é normalmente o C2. Do outro lado do enlace pode intervir calquera dos carbonos da outra molécula.

Para describir o tipo de enlace O-glicosídico hai que decir se é α ou β e cales son os carbonos que inteveñen de cada un dos monosacárido unidos. Isto exprésase indicando a configuración α ou β do carbono anomérico que intervén no enlace seguido dos numeros dos carbonos implicados, comezando sempre polo anomérico. No exemplo da ilustración de arriba sería un enlace α(1→4).

Se intervén o carbono anomérico de só unha das moléculas implicadas no enlace chámase enlace monocarbonílico. Pero o carbono da outra molécula pode ser tamén o anomérico, neste caso chámase enlace dicarbonílico. Os ósidos con enlace dicarbonílico non teñen poder redutor, pois ao estaren implicados no enlace O-glicosídico todos os carbonos anoméricos a forma cíclica non pode pasar á configuración aberta, e polo tanto non pode quedar libre grupo carbonilo ningún capaz de oxidarse.

DISACÁRIDOS
>
Son os ósidos formados pola unión de dous monosacáridos. Teñen propiedades semellantes ás dos monosacáridos e xunto con eles constitúen o conxunto de substancias ao que chamamos azucres.

A nomenclatura dos disacáridos inclúe a descrición do enlace O-glicosídico e os nomes da forma cíclica dos monosacáridos integrantes, poñendo en primeiro lugar o nome do monosacárido que ten implicado o carbono anomérico seguido do sufixo “sil”.

No ilustración do enlace O-glicosídico trátase de dúas α-D-glicopiranosas unidas con enlace α(1→4). Entón o nome descritivo é:

α-D-glicopiranosil-(1→4)-α-D-glicopiranosa

Se o enlace é dicarboxílico o nome descritivo termina no sufixo “ósido”. Por exemplo no disacárido

α-D-glicopiranosil-(1→2)-β-D-frutofuranósido

no que o carbono 2 da frutosa é tamén o carbono anomérico.

Maltosa e isomaltosa

O nome maltosa ven de “azucre de malta”, presente nos grans de cebadas xermolados (malta), como resultado da hidrólise do amidón durante a xerminación. TProdúcese tamén en calquera hidrólise do amidón, e tamén na do glicóxeno.
O nome descritivo da maltosa é α-D-glicopiranosil-(1→4)-α-D-glicopiranosa.

Maltosa en proxección de Haworth

Representación estrutural da maltosa

Nas figuras seguintes explícase o poder redutor da maltosa por oxidación do grupo aldehido libre:

Eqilibrio entre as formas cíclica e aberta do carbono anomérico libre

Oxidación do grupo aldehido a grupo carboxilo

A isomaltosa é α-D-glicopiranosil-(1→6)-α-D-glicopiranosa. Prodúcese en menos cantidade que a maltosa na hidrólise do amidón e do glicóxeno e representa as zonas de ramificación destes polisacáridos.

Isomaltosa en proxección de Haworth (sen os H)

Representación estrutural da isomaltosa

>

Lactosa

β-D-galactopiranosil-(1→4)-D-glucopiranose

Como este azucre non forma parte de polimeros maiores, a glicopiranosa pode ser α ou β indistintamente, pois o seu carbono anomérico non está implicado en enlace ningún. Polo mesmo motivo a lactosa é un azucre redutor.

A lactosa en proxección de Haworth (sen os H)	Representación estrutural da lactosa
Boa parte da humanidade é intolerante á lactosa na idade adulta	Representación da lactosa en proxección de Haworth co enlace O-glicosídico revirado

A lactosa é o azucre do leite. Todos os mamíferos lactantes producen no seu intestino o enzima lactase, que dixire este azucre separando as súas subunidades galactosa e glicosa, que xa son absorbibles.

A maioría dos mamíferos imos perdendo a capacidade de producir lactase a medida que avanzamos cara a madurez, polo que o leite resulta en xeral un alimento mal dixerible para os adultos.

As poboacións humanas que utilizamos o leite doutros mamíferos como recurso alimenticio dende hai milenios desenvolvemos a capacidade de dixerir a lactosa durante a etapa adulta, pero en gran parte das poboacións humanas a intolerancia á lactosa é maioritaria.

Na maioría dos mamíferos adultos e nas persoas con intolerancia á lactosa, o azucre sen dixerir é utilizado polas bacterias do colon capaces de metabolizalo. O exceso de actividade destas bacterias produce diversos problemas intestinais. A alternativa, sen renunciar ás propiedades nutritivas do leite, é o consumo de calquera das variantes do leite fermentado, xa que a lactosa desaparece durante a fermentación.

Sacarosa

Unión de glicosa e frutosa cun enlace dicarboxílico.
Tradicionalmente adóitase escribir o nome descritivo así:

α-D-glicopiranosil-(1→2)-β-D-frutofuranósido

Pero como o enlace implica aos dous carbonos anoméricos o nome descritivo pode comezar por un dos compoñentes ou polo outro, así que tamén se pode atopar escrito así:

β-D-frutofuranosil-(2→1)-α-D-glicopiranósido

O sentido da flechiña entre os números dos carbonos tampouco ten moito sentido, unha opción que se utiliza é poñela con dúas puntas:

β-D-frutofuranosil-(2↔1)-α-D-glicopiranósido

En calquera caso, a consecuencia química deste enlace dicarbonílico é que non existe carbono anomérico libre, e polo tanto a sacarosa non ten poder redutor e dá resultado negativo na proba de Fehling e outras semellantes.

Sacarosa en proxección de Haworth (sen os H)

Representación estrutural da sacarosa

A sacarosa é producida polas plantas como composto intermediario a partir da glicosa sintetizada na fotosíntese. Aparece no zume elaborado, como forma de transporte dos azucres neste, e en todo tipo de tecidos e produtos vexetais doces en cantidade variable.

É o azucre industrial por excelencia, o seu uso estendeuse en Europa  a partir do s. XVIII co cultivo da cana de azucre nas colonia europeas en América. Actualmente obtense ademais  da remolacha de azucre e doutros vexetais.

Advertisements